Program ODZYSKAĆ DZIECKO

Program „Odzyskać Dziecko” współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020, w ramach projektu „RODZINA RELACJA REINTEGRACJA. Innowacyjny model usług społecznych realizowanego przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Markach.

ADRESACI

Program kierowany jest do rodziców biologicznych z terenu miasta Marki których dzieci na skutek nie wypełniania przez rodziców obowiązków opiekuńczo – wychowawczych są zagrożone umieszczeniem w pieczy zastępczej lub w takiej pieczy już przebywają.

Są to rodziny z dużym poczuciem bezradności oraz krzywdy jaką im zrobiono poprzez odebranie dziecka. Bardzo często nie rozumieją powodów przez które dziecko zostało im odebrane. Wymaga to specyficznego języka mówienia do nich, wyjaśniania mechanizmów działania. Rodziny te nie radzą sobie w życiu codziennym, nie potrafią utrzymać się na rynku pracy, bardzo często są ubogie, z problemem alkoholowym lub współuzależnieniem oraz rodziny, w których dochodzi do przemocy, zarówno psychicznej, jak i fizycznej. Nie posiadają umiejętności wychowawczych, co skutkuje brakiem możliwości utrzymywania dzieci w domach rodzinnych i to zagrożenie zabrania do placówki ciągle powraca. Rodziny te posiadają potencjał, jednak nie zawsze potrafią go wykorzystać. Praca grupowa pomaga im nie tylko w odzyskaniu lub uchronieniu dziecka, ale również w pracy nad sobą. Podczas warsztatów mają możliwość wymiany doświadczeń z osobami mającymi podobny problem i wyznaczony cel. Uczą się również zabierania głosu publiczne, uczą się argumentowania, mówienia głośno o swoich problemach i potrzebach, bez agresji i krzyku.

Główne filary programu oparte są na  zmotywowaniu i przeprowadzeniu rodziców przez zmiany jakie muszą zajść, aby ich dzieci mogły pozostać w domach lub powrócić do nich z pieczy zastępczej. Oceniamy zasoby rodziny i realność odzyskania dziecka. Sprawdzamy czy nie ma przeciwwskazań do pracy, takich jak nadużycia seksualne lub inne zachowania przemocowe – mówi Izabela Owczaruk, autorka i główna prowadząca program. Organizujemy spotkanie z rodzicami, którzy przeszli drogę zmian, podczas których opowiadają oni o wysiłku, jaki musieli podjąć, zapoznajemy rodziców z narzędziem pracy- genogramem, po czym rodzic sam pisze plan indywidualny. Każdy punkt tego planu jest przez rodzica omawiany, tak aby wszystko było dla niego jasne, zrozumiałe i bezpieczne, otrzymuje on na każdym etapie wsparcie i pomoc – kontynuuje autorka. Ćwiczeniami warsztatowymi omawiany drogę odzyskiwania dziecka, przyglądamy się sukcesom i porażkom w realizacji planów, wspólnie decydujemy, w czym rodzic potrzebuje wsparcia i pomocy. Grupa w jakiej pracują rodziny przybiera formę grupy wsparcia.

To co daje nam program to przede wszystkim działania prewencyjne bez potrzeby odrywania dziecka od rodziny. Głównym zadaniem i istotą polityki prorodzinnej jest ochrona dzieci przed wkraczaniem w zastępczy model opieki. To rodzina jest priorytetem w naszej pracy i jeśli rodzina „choruje” musimy pomóc jej w reintegracji, powrocie na drogę właściwego funkcjonowania. Stosujemy zasadę prymatu rodziny i niezwłocznie oferujemy nasze wsparcie, tak aby jak najszybciej podjąć działania mające na celu przywrócenie dziecka rodzinie, a gdy już się to uda, szczęście dzieci rodziców.

Izabela Owczaruk - autorka i prowdząca program

Psycholog, trener grup psychoedukacyjnych, szkoleniowiec. Specjalista pracy z rodziną. Autorka książki i filmu pt. „Odzyskać dziecko” oraz artykułów o tematyce rodzinnej. Prowadzi zajęcia dot. umiejętności wychowawczych. Autorka i realizatorka programów dla dzieci i rodziców takich jak: „Prawdy i Mity w Rodzinie”, „101 pomysłów na nudę, czyli jak bawić się z dziećmi by lepiej się uczyły” oraz wakacyjnych wyjazdów terapeutycznych dla dzieci i rodziców. Konsultant zespołów pracujących z dzieckiem i rodziną. Prowadzi praktyczne zajęcia na uczelniach: Akademii Pedagogiki Specjalnej, Kolegium Nauczycielskim UW oraz Wyższej Szkole Przymierza Rodzin. Współzałożycielka i pierwsza kierownik Ośrodka Reintegracji Rodziny przy Domu Dziecka nr 10 w Warszawie. Mediator spraw karnych z udziałem nieletnich oraz mediator rodzinny spraw rozwodowych i około rozwodowych. Obecnie pełni funkcję V-ce Prezesa Zarządu Fundacji Wspierania Rodzin „Korale”, oraz jest właścicielką Ośrodka Reintegracja.

Zadanie podzielone jest na pięć etapów :

• Etap I -  spotkanie informacyjne promujące program

Na tym etapie zakładamy współpracę z instytucjami pomocy i wsparcie działającymi na terenie powiatu wołomińskiego przede wszystkim z ośrodkami pomocy społecznej, kuratorami sądów rodzinnych, placówkami rodzinnymi i instytucjonalnymi formami pieczy, PCPR-em oraz pracownikami socjalnymi.

• Etap II – rekrutacja rodzin do programu

Rodziny mogą zostać zgłoszone do programu przez sąd, OPS, PCPR  lub zgłosić się same.
W każdym przypadku kontaktujemy się z pracownikami instytucji celem ustalenia zgodności kierunku pracy. Oceniamy zasoby rodziny o realność odzyskania dziecka. Sprawdzamy czy nie ma przeciwwskazań do pracy, takich jak nadużycia seksualne lub inne zachowania rodziców podlegające  wyrokom sądowym (np. pobicia, molestowania).

• Etap III- przygotowanie rodzin do zmian

Na tym etapie przygotowujemy rodziców do zmian, które musza zajść, aby dziecko mogło pozostać w domu lub do niego wrócić. Organizujemy spotkanie z rodzicami, którzy przeszli drogę zmian i proces odzyskiwania dzieci, podczas których opowiadają oni o wysiłku, jaki musieli podjąć, aby zmienić swoje domy i inaczej myśleć o rodzinie. Tak przygotowany rodzic może przejść do etapu pisania planu indywidualnego własnych zmian.

• Etap IV – budowanie planu indywidualnego

Na tym etapie zapoznajemy rodziców z narzędziem pracy- genogramem. Kod genogramu w znormalizowany sposób przedstawia w obrębie kilku pokoleń wszelkie istotne wydarzenia. Na tym etapie pracy z rodziną poprzez analizę genogramu możemy uzyskać odpowiedź na pytania:

- co się dzieje w rodzinie i jakie są powody, że dziecko jest poza domem lub jest zagrożone umieszczeniem w placówce opiekuńczo – wychowawczej?

- co musi się stać, aby dziecko mogło wrócić do domu lub co trzeba zrobić , aby zapobiec umieszczeniu dziecka w placówce? Ogromnym zasobem tego etapu i innowacyjnością programu jest to, ze klient, rodzic sam pisze plan indywidualny. Każdy punkt tego planu jest przez klienta omawiany, tak aby wszystko było dla niego jasne, zrozumiałe i bezpieczne, otrzymuje on na każdym etapie wsparcie i pomoc.

• Etap V – realizacja planu indywidualnego

Program jest kontynuowany dwutorowo. Jednym z komponentów są cotygodniowe spotkania całej grupy rodziców przy jednoczesnym realizowaniu tego, co rodzic zaplanował w planie indywidualnym. Grupa od tego momentu staje się grupą wsparcia dla rodziców.

Ćwiczeniami warsztatowymi omawiany drogę odzyskiwania dziecka, przyglądamy się sukcesom i porażkom w realizacji planów, wspólnie decydujemy , w czym rodzic potrzebuje wsparcia i pomocy. Grupa w jakiej będą pracowały rodziny w V etapie przybiera formę grupy wsparcia. Aby wesprzeć rodzinę w wypełnianiu ich zadań do programu zostanie wprowadzony asystent programu, który będzie uczestniczył we wszystkich etapach zadania. Ważnym elementem jest czerpanie doświadczeń z sukcesów innych uczestników zadania oraz wymiana doświadczeń

 

Ważne jest, aby jak najszybciej podjąć działania zmierzające do wsparcia rodziny, wykluczenia zachowań dysfunkcyjnych oraz umożliwić sprawowanie opieki nad dzieckiem poprzez pokonanie problemów, które uniemożliwiały prawidłowe wykonywanie zadań opiekuńczych i wychowawczych. Im dłużej rodziny tkwią w sytuacji trudnej, tym ciężej jest im nad tą sytuacją pracować i dążyć do jej zmiany.